در این مجال برآنیم که نگاهی هرچند گذرا به برخی مواضع مقامها و بهویژه رسانههای غربی در مورد انتخابات 22خرداد داشته باشیم.
وزیر امور خارجه انگلیس در جریان سفری که اواخر هفته گذشته به ترکیه داشت، در گفتوگو با روزنامه تایمز لندن با اشاره به پیشینه فعالیتهای انگلیس در ایران، بهگونهای سخن گفت که حکایت از رویمیزبودن گزینه دخالت در انتخابات ایران از جانب لندن داشت.دیوید میلیبند تصریح کرد: من کلماتم را با دقت انتخاب میکنم... . با توجه به تاریخ انگلیس در ایران، آخرین کاری که من ممکن است انجام دهم، آغاز دخالت در مبارزات انتخاباتی ایرانیان است.
اگرچه تأکید این مقام انگلیسی بر این است که بحث دخالت در انتخابات ایران، آخرین گزینه مدنظر اوست و شاید هیچوقت صورت واقع بهخود نگیرد، اما همین که وی در یک مصاحبه از بحث دخالت سخن به میان میآورد و حتی احتمالی - هرچند اندک- برای آن قائل میشود، حکایت از لزوم صیانت از آرای مردم دارد.
اشاره میلیبند به تاریخ فعالیتهای انگلیس در ایران که به باور همگان، چیزی جز دخالت در امور داخلی بهمنظور دراختیارگرفتن سرنوشت ایرانیان نبوده است، بار دیگر اهمیت هوشیاری در مقابل نفوذ بیگانه در تحولات سیاسی منتج از مشارکت مردمی را گوشزد و خاطرنشان میکند که براساس تجربهای که ایرانیان دارند، بحث صیانت از آرای همواره در مقابل دخالت خارجی مطرح بوده است.
مذاکره با 1+5
موضوع دیگری که در روزهای گذشته مورد توجه رسانههای خارجی قرار گرفت، سخنان میرحسین موسوی در جمع خبرنگاران خارجی بود.
موسوی در این نشست خبری که جمعه گذشته انجام شد، تأکید کرد درصورت پیروزشدن در انتخابات آماده گفتوگو با 1+5 است.خبرگزاری فرانسه با اشاره به این سخنان نوشت که هرچند موسوی از آمادگیاش برای گفتوگو با 6 کشور درگیر در موضوع هستهای ایران سخن به میان آورده، اما همچنان بر ادامهیافتن برنامه هستهای تهران برخلاف خواست کشورهای غربی تأکید ورزیده است.به گزارش این خبرگزاری، موسوی گفت که مذاکره با 1+5 برای یافتن راههایی انجام خواهد شد که از طریق آنها بتوان به غرب این اطمینان را داد که ایران به سمت سلاح هستهای حرکت نمیکند.
این منبع خبری غربی مدعی شد این موضع با سخنان محمود احمدینژاد، رئیسجمهوری ایران در نشست خبری اخیرش با رسانههای خارجی در تضاد بوده است؛ چراکه احمدینژاد در آن نشست مطبوعاتی گفته است ایران در مورد موضوع هستهای با طرفی غیر از آژانس بینالمللی انرژی اتمی مذاکره نخواهد کرد و نوشت که ماه گذشته خاویر سولانا، هماهنگکننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا با سعید جلیلی، دبیر شورایعالی امنیت ملی درباره روند گفتوگوهای ایران و 1+5 گفتوگو کرده است.خبرگزاری چینی شینهوا هم با اشاره به حمایت موسوی از مذاکره هستهای با غرب، این رویکرد را امیدوارکننده خواند.رویترز هم با اشاره به این موضوع، موسوی را مهمترین رقیب محمود احمدینژاد در انتخابات ریاستجمهوری دانست و به نقل از دیپلماتهای غربی مدعی شد: سخنان اخیر احمدینژاد کشورهای غربی را که در صددند از راههای دیپلماتیک ایران را به تجدیدنظر در مواضعش مجاب کنند، ناامید کرده است.
این خبرگزاری به نقل از دیپلماتی که به نامش اشاره نشده، نوشت: ما میخواهیم علامت مثبتی از جانب ایران ببینیم، اما رد کردن مذاکره اصلا علامت مثبتی نیست.رویترز همچنین آن بخش از سخنان موسوی را مورد توجه قرار داد که در آن، این کاندیدای دهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری تأکید کرد اگر دولت آمریکا نشانههای واقعی از تغییر در رویکردهای خود نسبت به ایران را نشان دهد، تهران باید برای گفتوگو با واشنگتن آماده باشد. خبرگزاری آسوشیتدپرس هم با اشاره به نشست خبری موسوی نوشت: نامزد انتخابات ریاستجمهوری ایران میگوید روابط کشورش با آمریکا درصورتی که واشنگتن تحریمهای اقتصادی علیه ایران را تجدید نکند، میتواند بهبود یابد.
نقش جوانان و ادعاهای گاردین
روزنامه انگلیسی گاردین هم در نوشتاری در مورد انتخابات ریاستجمهوری به نقش جوانان در این انتخابات اشاره کرده است.گاردین تأکید کرده است که هیچکدام از نامزدها نمیتوانند به نقش جوانان در این انتخابات بیتوجه باشند، چراکه پیروزی در این انتخابات بدون شک نیاز به حمایت این قشر دارد. به باور نگارنده این مطلب، در انتخابات ریاستجمهوری، این، سن و نه طبقه اجتماعی است که میتواند تعیینکننده فرد پیروز باشد.
این روزنامه انگلیسی تصریح میکند که جوانان مانند دیگر ایرانیان بر موضوعات اقتصادی بهویژه تورم بالا و میزان بالای بیکاری تمرکز دارند و معتقدند که سیاستهای 4سال گذشته نتوانسته باعث پیشرفت اقتصاد شود.به ادعای گاردین که تلاش کرده است موضوع انتخابات را به بهانهای برای سیاهنمایی علیه ایران تبدیل کند، ایرانیان جوانتر نگرانی خاصی نسبت به مشکلات اقتصادی دارند و از ناهماهنگی میان شایستگیها و مشاغلشان ناراضیاند و از بیکاری شکایت دارند. گاردین همچنین با تنزلدادن خواستههای جوانان ایرانی مدعی شده است که آنها خواستار فضای باز اجتماعی و آزادی پوشش و دستیابی آزادانه به محصولاتی مانند فیلم و موزیک هستند. این روزنامه همچنین در ادامه سیاهنماییهای خود ادعا کرده است که جوانان ایرانی از منزویبودن کشورشان در عرصه بینالمللی خسته شدهاند و میخواهند که کشورشان در عرصههای ورزشی، هنری و آموزشی موفق باشد.
آمریکا در انتظار نتیجه انتخابات ایران
انتخابات ایران از جهت تاثیری که بر مسائل جهانی و منطقهای دارد، مورد توجه محافل سیاسی و دولتهای جهان است. مهمترین مسئله مورد نظر محافل، مقامات و دولتهای جهانی، سیاست خارجی ایران و بهویژه بحث بههمپیچیده هستهای و رابطه با آمریکاست.
همگان منتظرند ببینند دولت آینده ایران که تا چند ماه دیگر تشکیل میشود چه سیاستهایی را در این رابطه اتخاذ خواهدکرد.طی روزهای اولیه تبلیغات انتخاباتی ریاستجمهوری دهم ایران، کاندیداها اظهار نظرهای جدید و یا خاصی در مورد سیاست خارجی مورد تائید خود نداشتهاند و اگر اظهار نظری هم بوده عمدتا روی مواضع کلی تاکید شده است. کاندیداهای ریاستجمهوری تاکنون گفتهاند که در مورد استفاده صلح آمیز ایران از انرژی هستهای اصرار دارند اما حاضرند در فضایی برابر و یکسان و در چارچوب مقررات آژانس بینالمللی انرژی هستهای مذاکره کنند، تنها احمدینژاد از پایان هر مذاکرهای بر سر مسائل هستهای ایران سخن گفته است. در مورد مذاکره سیاسی و ایجاد رابطه با آمریکا هم کاندیداها ترجیح دادهاند به این نکته بسنده کنند که منتظر تغییرات وعده داده شده توسط اوباما در رابطه با ایران در جریان انتخابات ریاستجمهوری آمریکا هستند.
تا زمان تنظیم این گزارش عمده بحثهای مطرح در مبارزات انتخاباتی ایران، برمسائل داخلی متمرکز بوده و مسائل خارجی کمتر در مباحثات انتخاباتی مطرح شده است. شاید کاندیداها هم منتظر نتیجه انتخابات هستند تا در این مورد تصمیمگیری کنند؟! گری سیک، عضو سابق شورای امنیت ملی آمریکا و مشاور کاخ سفید، معتقد است: اوباما رئیسجمهوری آمریکا در طول رقابتهای انتخاباتی خود در بیان اینکه آماده مذاکره بدون پیش شرط با ایران است، شجاعت به خرج داد چرا که طرح چنین ایدهای در آمریکا متداول و مرسوم نیست؛ از اینرو باید امیدوار بود که برخی چهرههای سیاسی نیز در ایران باشند که با چنین شجاعتی با صراحت درباره رابطه با آمریکا سخن بگویند. وی با اشاره به اینکه از مذاکره مستقیم میان تهران و واشنگتن استقبال میکند اما زمان انجام آن را پس از انتخابات ریاستجمهوری ایران میداند میگوید: مذاکرات اصلی باید پس از انتخابات ریاستجمهوری در ایران انجام شود.
بنابراین اگر ایرانیان در طول رقابتهای انتخاباتی خصمانه رفتار کنند و بر مواضع پیشین خود تاکید داشته باشند، رئیسجمهوری آمریکا به سختی میتواند رویکرد و رفتار متفاوتی در پیش گیرد و مذاکرات را پیش ببرد. زیرا این روند یکطرفه نیست و این فقط رئیسجمهوری آمریکا نیست که باید رفتار متفاوتی در قبال ایران در پیش گیرد بلکه ضروری است در ایران این بحث مطرح شود که مایلند چه نوع رابطهای با آمریکا برقرار کنند چراکه اگر تهران انتظارات و علایق خود را شفاف بیان کند تصمیمگیری برای باراک اوباما نیز سادهتر میشود. از آنجا که اوباما هدف خود را مذاکره مستقیم با ایران قرارداده بنابراین ممکن است از هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا یا شخص دیگری در وزارت خارجه یا نماینده ویژه خود بخواهد مذاکرات را هدایت کند که این موضوع به تاکتیک وی مربوط میشود. روش اوباما برای مذاکره و تعامل با ایران از اهمیت کمتری نسبت به تصمیم نهایی برای انجام مذاکره برخوردار است.
نقش محوری ایران
آمریکا خواست خود مبنی بر مذاکره با ایران را مطرح کرده اما انجام اقدامات عملی در این زمینه را به پس از انتخابات ریاستجمهوری ایران موکول کرده است. لذا رئیسجمهوری آینده ایران باید در این زمینه تصمیمگیر ی کند که با چه شرایطی حاضر به مذاکره است. به عبارت دیگر اکنون ایران نقش محوری، تعیینکننده و نهایی را دارد چرا که اگر تهران ایده مذاکره با آمریکا را رد کند دیگر مذاکراتی شکل نمیگیرد.با آنکه اوباما هم مانند رئیسجمهوری پیشین این کشور گفته است که هیچ گزینهای را در مورد ایران از روی میز مذاکرات حذف نکرده است اما کارشناسان سیاسی معتقدند احتمال حمله نظامی آمریکا به ایران وجود ندارد.
در این میان اسرائیل بهعنوان یکی از متحدان اصلی آمریکا و از دشمنان سرسخت ایران نیز منتظر پایان نتیجه انتخابات ایران است. شیمون پرز، رئیسجمهوری رژیم صهیونیستی به مقامات آمریکایی گفته است: شایسته است، تا هنگامی که محمود احمدینژاد در مسند ریاستجمهوری است، با دولت او گفتوگویی به عمل نیاید. زیرا «تماس با دولت کنونی ایران ممکن است بر نتیجه انتخابات ریاستجمهوری این کشور اثر بگذارد.»